![]() |
|














Hörmüz boğazı bağlanarsa, ən tez kim “boğular”? - Analiz
Tarix 18.06.25, 12:44 |
|

Yaxın Şərqdə İsrail və İran arasında gərginliyin artması dünya birjalarının, enerji bazarlarının və geosiyasi analitiklərin diqqətini yenidən Hörmüz boğazına yönəldib.
Yeniavaz.com xəbər verir ki, bu strateji dəniz keçidi bütün dünyanın iqtisadi sabitliyi üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. Əgər İran müharibə şəraitində boğazı bağlamağa qərar verərsə, nəticələr qlobal səviyyədə ağır və çoxşaxəli olacaq.
Hörmüz boğazı Fars körfəzini Oman körfəzi və Hind okeanı ilə birləşdirən, təxminən 40-95 kilometr enində olan dəniz keçididir. O, enerji bazarlarının “aorta damarı” hesab olunur. Çünki dünya üzrə qlobal dəniz neft ticarətinin 30%-i və mayeləşdirilmiş təbii qaz (LNG) ticarətinin 20%-i bu boğazdan keçir. Təkcə 2024-cü ildə gündəlik orta tranzit həcmi 20,3 milyon barel neft və 290 milyon kubmetr LNG olub. Bu rəqəmlər, təkcə Yaxın Şərq ölkələrinin deyil, həm də qlobal sənaye və enerji istehlakçılarının bu boğaza necə bağlı olduğunu açıq şəkildə göstərir.
Ən çox ixrac edən ölkələrdən Səudiyyə Ərəbistanı gündəlik milyonlarla barel xam neftini bu marşrutla dünya bazarlarına göndərir. Qətər isə LNG ixracatında liderdir. Onun göndərdiyi maye qazın 80%-i Asiyaya, 20%-i isə Avropaya istiqamətlənir. Bu, Asiya ölkələrinin enerji təhlükəsizliyinin böyük ölçüdə Hörmüzdən asılı olduğunu göstərir.
İran, tarixi olaraq bu boğazı öz təsir zonası hesab edir. Keçmişdə, xüsusən də ABŞ sanksiyalarına cavab olaraq, İran dəfələrlə Hörmüzü bağlamaqla hədələyib. Əgər İsrail–İran müharibəsi uzun müddət davam edərsə və bu dəfə İran hədə-qorxunu gerçəyə çevirərsə, bunun nəticəsində enerji qiymətləri kəskin yüksələcək, qlobal inflyasiya artacaq, beynəlxalq tədarük zəncirləri pozulacaq, xüsusən də Asiya və Avropa ölkələri enerji böhranı ilə üz-üzə qalacaq.
Müharibənin uzanması xam neftin bir barelinin 150 dolları keçməsi ssenarisini real edə bilər. LNG bazarlarında isə qiymət sıçrayışları sənaye istehsalının azalmasına, hətta bəzi ölkələrdə enerji çatışmazlığına səbəb ola bilər. Bu, inkişaf etməkdə olan ölkələr üçün xüsusilə təhlükəlidir.
Ən böyük zərbəni İran özü alar
Hörmüz boğazı bağlanarsa, ən böyük zərbəni Asiya ölkələri alar. Çin, Hindistan, Yaponiya və Cənubi Koreya neft və LNG ehtiyaclarının mühüm hissəsini Yaxın Şərqdən, məhz Hörmüz boğazından keçməklə təmin edir. Təkcə Çin gündəlik milyonlarla barel nefti bu marşrutla idxal edir və enerji sektorundakı hər hansı kəsinti onun sənaye istehsalına, tədarük zəncirlərinə və iqtisadi artımına birbaşa təsir edər. Hindistanın idxal balansı və rupinin məzənnəsi boğazdakı sabitlikdən birbaşa asılıdır. Yaponiya və Cənubi Koreya isə resurs baxımından tamamilə xaricə bağlı ölkələr olaraq enerji çatışmazlığı və qiymət şokları ilə üzləşə bilər. Boğazın bağlanması bu ölkələrdə enerji böhranına və iqtisadi durğunluğa yol aça bilər.
Avropa İttifaqı ölkələri, xüsusilə LNG idxalında Qətərə bağlı olan İtaliya, İspaniya və Fransa da ciddi təzyiq altında qala bilər. Qərbi Avropa alternativ enerji marşrutlarına malik olsa da, qiymət artımı və təchizat sıxlığı bu ölkələrin sənaye və nəqliyyat sektorlarında dalğalanmalara səbəb olar. Türkiyə kimi region ölkələrində isə bu vəziyyət inflyasiyanı daha da kəskinləşdirə, enerji subsidiyalarını artıraraq büdcəyə təzyiq göstərə bilər.
Hörmüz boğazı ətrafındakı ölkələr – Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Bəhreyn, Oman və Qətər — iqtisadiyyatlarını əsasən enerji ixracına əsaslandırıblar. Boğazın bağlanması onların ixrac kanalını tamamilə bağlayacaq, büdcə gəlirlərini kəskin azaldacaq və sosial-iqtisadi sabitliyi pozacaq. Ən həssas ölkə isə bəlkə də Qətərdir, çünki onun qaz ixracının 100%-ə yaxını bu boğazdan keçir.
Amma ən böyük zərbəni isə heç şübhəsiz ki, İran özü alar. Hörmüz boğazını bağlamaq taktiki olaraq Qərbə və İsrailə təzyiq vasitəsi kimi görünsə də, İranın iqtisadiyyatının özəyini təşkil edən neft ixracını da eyni şəkildə dayandıracaq. Onsuz da sanksiyalar altında əziyyət çəkən İran üçün bu, neftdən gələn məhdud gəlirlərin də sıfırlanması, milli valyutanın daha da zəifləməsi, inflyasiyanın yüksəlməsi və daxili sosial narazılığın artması deməkdir.
Xəbərin oxunma sayı : 1357
Analiz
Xəbərlər
-
Diana Əhədpurun başqa kişi ilə videosu yayıldı - VİDEO
-
Klublarımızın yay planları: Kim gəlir, kim gedir?
-
Tələbə Fərid niyə qətl törətdi? - Atası cinayəti öz üzərinə götürmək istəyib
-
Bakının bu hissəsində tıxaca səbəb olan qazıntı işləri nə vaxt bitəcək? - VİDEO
-
“Hər şeyimizə həbs qoyublar“ - Şərurlu İsfəndiyar kimə minnət qoyur?
-
“Putin-Zelenski görüşünün nəticəsi olmaya bilər” - Tramp
-
İş masasına həbs qoyulan baş həkim vəzifəsindən gedib - Borc 200 mini ötüb
-
“Zəngəzur dəhlizi marşrutu üzrə dəmir yolu regional ticarəti artıracaq“ - Ərdoğan
-
“Düşmənin açdığı “Qrad” atəşi nəticəsində kəndimizdə bir ailə məhv oldu” - Fotolar
-
İçinə başqa zərərli maddələr qatılan narkotik satacaqdılar... - Həbs edildilər
-
SOCAR Özbəkistanda neft yatağının işlənilməsinə başlayıb - Kontrakt imzalanıb
-
Ayxan erməni rəqibinə qalib gəlib - Çempion oldu
-
“Ukraynada sülh həmişəkindən daha yaxındır“ - Lukaşenko
-
Sosial şəbəkələrdə “Temu” adı ilə saxtakarlıq edilir - Rəsmi xəbərdarlıq
-
PA-nın vəzifəli şəxslərinin qəbul günləri açıqlandı - CƏDVƏL
-
Yeni əməkdaşlıq formatı ilə bağlı - Liderlər göstəriş verdi
-
Bir ayda icra hakimiyyətindən 2,5 milyonluq sifariş aldı - “Ana-Yol” MMC kimindir?
-
“Moskva və Bakı birgə fəaliyyət üçün istiqamətləri müəyyən edib“ - Overçuk
-
Lənkəranda qadının üstünə beton plitə düşüb - Video
-
“Möcüzə” market səkiləri zəbt edə-edə böyüyür - VİDEO
-
“Biz birbaşa üçtərəfli formatda görüşə hazırıq“ - Zelenski
-
Kərbəlaya gedənləri aldadıb yarıyolda qoyan şəxs tutuldu - 3 ay həbs
-
İlham Əliyevə “Axaltəkə” atı hədiyyə edildi - FOTOLAR
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank 3 günlük məzənnəni açıqladı
-
Astarada 47 yaşlı qadın öldürüldü - Oğlu axtarılır
-
Vüqar Qurbanov Vətən müharibəsi iştirakçısına vəzifə verdi - FOTO
-
Füzulidə məscid tikiləcək - Türkmənistanın hədiyyəsidir
-
Putin Avropa ölkələrini tələyə salmaq istəyir – Kallas
-
“Ayna Su” MMC suyu bu şəraitdə istehsal edirmiş - Fotolar
-
Şərqi Zəngəzura MDB-nin ən böyük tuneliylə gedəcəyik - VİDEO
-
Qəzzada kütləvi aclıq hökm sürür - BMT həyəcan təbili çalır
-
Azərbaycan, Türkmənistan və Özbəkistan liderlərinin iştirakı ilə sənədlər imzalandı - FOTO
-
Boya zavodundakı yanğın söndürüldü - FOTO/VİDEO
-
Dövlət Mühafizə Xidmətinin hərbçiləri təltif edilib - SİYAHI
-
Azərbaycanlılar daha az ət yeməyə başlayıblar - İqtisadçı səbəbi açıqladı
-
İcra Hakimiyyətinin vəzifəli şəxsi 8 sutka həbs olundu - SƏBƏB
-
Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı önəmli addım - FOTO
-
Türkmənbaşıda yüksəksəviyyəli görüş keçirilir - Fotolar
-
Bu küçədə maşınların hərəkəti qadağan olunur - Fotolar
-
Yeni rəis gəldi, xidmət rəisinin müavini yola salındı - Dəyişiklik
-
ADY-nin Müşahidə Şurasının tərkibi dəyişdi - Yeni təyinatlar
-
Kim Çen In Rusiyada döyüşənləri təltif etdi - Fotolar
-
Boya istehsalı zavodunda yanğın davam edir - VİDEO
-
Xəstənin lüt görüntülərini yayan “cərrah“ danışdı - VİDEO
-
Federasiya rəhbərinin idmançı oğlu faciəvi şəkildə öldü - Foto
-
Nazirdən yeni tədris ili ilə bağlı - Əmr
-
“Bu pulu vermək bizi yandırır” - Şərurlu İsfəndiyar
-
Kəlbəcərdə də kanat yolu olacaq - VİDEO
-
Putin Mehriban Əliyevaya təbrik məktubu göndərib - MƏTN
-
Buzovnada əqli qüsurlu uşağın ələ salınması faciəyə səbəb oldu - TƏFƏRRÜAT
-
Kirayə mənzillər ən çox hansı ərazilərdə bahalaşıb? - QİYMƏTLƏR
-
ABŞ-nin “ExxonMobil” şirkəti Rusiya bazarına qayıdır? - Putin fərman imzaladı
-
İlk altı ayda professor adı alan şəxslərin sayı açıqlandı - FOTO
-
Tovuzda yanacaqdoldurma məntəqəsi bağlandı - Video
-
Polis meşədə əməliyyat keçirdi - Həbs olunan var
-
Əliyev və Berdiməhəmmədov təkbətək görüşdü - FOTO
-
“Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı işlər 4-5 ilə tam başa çatacaq“ - Türkiyəli nazir
-
Prezident İlham Əliyev Türkmənistana getdi - Fotolar
-
Ağdamın Xıdırlı kəndinə növbəti köç karvanı yola salındı - FOTOLAR
-
Model Nəsrin Cavadzadədən bikinili paylaşım - FOTOLAR
-
Ağcabədidə maye qazdoldurma məntəqəsində yanğın oldu, xəsarət alanlar var - Video
-
Prezident və xanımı onların qonağı oldu - FOTOLAR
-
4 ilə 9 stansiya necə tikiləcək? - Bakı metrosunun iddialı genişlənmə planları
-
“Görüntülərdə atamın başının dərisinin soyulduğu görünür” - Fotolar
-
Prezident xüsusi təyinatlı texnikanı idarə etdi, xanımı çəkdi - VİDEO
-
Sabah üç rayonun bəzi ərazilərində qaz olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
Atası Hökumənin o cümləsini xatırlatdı - “Hər şey yaxşı olacaq”+Video
-
Pakistanın baş naziri ölkədəki daşqınlar barədə: “Bu, bir növ qiyamət günüdür“
-
Kəlbəcərdə 3 yeni Su Elektrik Stansiyasının açılışı olub - Fotolar
-
Sürət həddi endirildi - Sürücülərin nəzərinə
-
Azərbaycanın hansı rayonunda nə qədər kartof yığılıb? - Tam siyahı
-
Prezidentlə xanımı Murovdağ tunelində - FOTOLAR
-
Bu rayonun yolları yenə təmir olunacaq: Bu dəfə 585 min ayrıldı
-
Sabiq xidmət rəisi 6 milyon manatdan çox mənimsəmədə ittiham olunur - Məhkəmə
-
“Hər gün bal yeyirəm, qonaqlara göndərirəm” - İlham Əliyev
-
25 il yaşadığı qadının başına pult çırpıb Türkiyəyə getdi - Qayıdanda həbs edildi
-
Nazirlik EXPO Mərkəzin 1 zalını 7 günlük icarəyə götürür - 314 min manata
-
Ağdərədəki yanğın zamanı mina partladı - Xəsarət alan var
-
Qadın QHT sədri məsuliyyətə cəlb edildi - Nədə ittiham olunur? + FOTO
-
İnternetlə bağlı problemin səbəbi kiberhücum olub - Rəsmi
-
Podolyakdan sensasion etiraf: “Ukrayna müharibəni dondura bilər”
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Nazir ETX-nin rəisini işdən çıxardı - Yerinə Zeynalovu təyin etdi + FOTOLAR
-
“Həyat yoldaşımın başını kəsdilər“ - Ermənilərin girov götürdüyü azərbaycanlı
-
Rəqsanə İsmayılovanın şikayəti təmin olunmadı - Azı 4 ay həbsdəq alacaq
-
29 min nəfər ali məktəbdən kənarda qalacaq - Ən dramatik qrup açıqlandı
-
Ərdoğan və Makron arasında telefon danışığı olub - Nə müzakirə edilib?
-
Azərbaycanda internet problemi: Nə baş verir?
-
Universitetlərə yerləşdirmənin nəticələri nə vaxt elan olunacaq? - DİM
-
Bu yolda 6 aydır təmir gedir: “Keçilməz sədd“ə çevirilib (VİDEO)
-
Türkiyədən İsrailə qadağa - Gəmilərin giriş-çıxışına icazə verilməyəcək
-
Hökməli qəsəbəsində sənədsiz evləri tikən Xamis adlı şəxs kimdir? - FOTO/VİDEO
-
“Mənfur Minsk qrupu artıq son günlərini yaşayır“ - Prezident
-
Beyləqanda əmək yarmarkası keçirildi - FOTOLAR
-
“Ermənistan-ABŞ birgə şirkəti yola nəzarət etməyəcək, onu idarə edəcək“ - Paşinyan
-
“Azərsun Holdinq“in mağazalar şəbəkəsində yoxlama və... - Nə qədər borc var?
-
“Ulduz”u sönən məşhurlar - Qətl, şantaj, dələduzluq...
-
Ermənistana niyə pulsuz silah verilirdi? - Prezident səbəbini açıqladı
-
Sumqayıt Kimya Sənaye Parkının ərazisi genişləndirilir - Sərəncam
-
“Gələn il Kəlbəcər şəhərində gözəl məktəb istifadəyə veriləcək“ - Prezident
-
Avropa Ukraynanın təhlükəsizliyində aparıcı rol oynamalıdır - Vens
-
Nazirlik cimərliyə gedənlərə xəbərdarlıq etdi - TƏHLÜKƏLİDİR
-
Vüqar Qurbanov direktoru işdən çıxardı - Yeni təyinat (FOTO)
-
Tikinti materiallarının ölçüsündə vətəndaşları aldadanları nə gözləyir? - Açıqlama
-
Narkotik qəbul edib qəza törətdi - Həbs olundu
-
Güclü külək, leysan yağış olacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
Satdığı dönərdən 20 nəfər zəhərləndi - Həmin kafe bağlandı
-
Prezident Kəlbəcər şəhərində - Yaşayış komplekslərinin təməlləri qoyuldu
-
Azərbaycanda hansı sahələrdə nə qədər maaş verilir? - Tam siyahı
-
Sumqayıtda silahlı insident: Saxlanılan var
-
Viləşçay su anbarında batan var - Axtarışlar gedir
-
Azərbaycanın ət idxalını azaltması qiymətlərə təsir edəcək? - VİDEO
-
Müğənni Aygün Bayramova Kənan Mahmudovdan ayrılıb? - İDDİA
-
Paytaxtın bu ərazilərində qaz olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
Novxanıda dənizin satılması ilə bağlı elan paylaşıldı - Rəsmi açıqlama
-
“NATO Ukrayna üçün təhlükəsizlik planlarının hazırlanmasında iştirak etməyəcək“ - KİV
-
Azərbaycana iki milyondan çox Rusiya vətəndaşı gəlib - Dövlət Komitəsi
-
Hövsanda 31 yaşlı kişi qətlə yetirildi - Saxlanılan var
-
“İsrailin Qəzzadakı əməliyyatı fəlakətlə nəticələnəcək“ - Makron
-
Növbəti iki gündə külək güclənəcək - XƏBƏRDARLIQ
TOP 10
ARXİV